Een medicatieschema!
Als ouderenadviesraad willen je ook bijdragen tot de gezondheid van onze ouder wordende medemens. En regelmatig horen we zeggen ‘Ik moet nogal wat medicijnen nemen, en soms vergeet ik er wel eens eentje.’ Nu om dit te voorkomen legden we onze oren te luisteren bij een apotheker en ze gaf ons heel wat uitleg over het nut van een medicatieschema;
"Verschillende pilletjes? Vreemde namen? Dosissen? Behandelingsduur? Was het voor m'n bloeddruk of cholesterol?"
Deze wirwar aan informatie in een overzichtelijke tabel gegoten, noemt men een medicatieschema.
Onoverzichtelijk? Misschien... Belangrijk? Zeker en vast!
Vooraleer ik het belang kan benadrukken van een medicatieschema, is het een must om uit te leggen wat zo'n medicatieschema is en hoe het opgebouwd wordt.
Dit bevat eerst en vooral de basisgegevens nl:
- naam van de patiënt
- naam van de huisarts
- naam van de apotheek (die het medicatieschema opstelde/afprintte)
Verder wordt er opgelijst welke medicatie genomen wordt, meer bepaald:
- naam van het geneesmiddel
- dosering van het geneesmiddel (hoeveel moet je innemen?)
- tijdstip van inname
- in bepaalde gevallen: behandelingsduur (dit bij antibiotica, cortisone, ...)
- indicatie van het geneesmiddel
- opmerkingen (ev generische naam van het geneesmiddel of andere nuttige info)
Hoe komt nu een dergelijk medicatieschema tot stand? Wel, aan de basis hiervan ligt een belangrijke samenwerking tussen 3 hoofdrolspelers: de patiënt, de (huis)arts en de apotheker. Zowel de arts als apotheker kunnen zo'n schema opmaken.
In de apotheek gaan wij als volgt te werk: er wordt met de patiënt overlopen wat hij allemaal neemt, hoeveel en wanneer. Tevens wordt hiervoor het Globaal Farmaceutisch Dossier geraadpleegd.
Dit dossier is zichtbaar mits toestemming van de patiënt en toont ons beknopt welke medicatie afgehaald werd in onze apotheek en bij collega- apothekers, zonder hierbij weer te geven in welke apotheek. Dit is slechts in bepaalde wettelijke situaties mogelijk maar hier gaan we verder niet op in.
Eens we weten wat de patiënt allemaal neemt, geven we dit in in de computer. De digitale versie ervan is vervolgens terug te vinden door de patiënt via mijngezondheid.be, Helena, Farmad app (app gekoppeld aan jouw apotheek), ... Uiteraard kan dit ook afgedrukt worden voor wie het toch nog graag op papier heeft!
De arts en de apotheker kunnen het schema dan weer opvragen via hun softwareprogramma en daarin ook de nodige wijzigingen aanbrengen.
Hoe het opgebouwd wordt, is hopelijk duidelijk, maar wat is nu het nut van een medicatieschema?
- positieve invloed op de therapietrouw en het 'weten wat men neemt': als apotheker komen we soms tot de constatatie dat de patiënt niet altijd weet wat hij neemt en waarom. Door de medicatie te overlopen, wordt het voor hen duidelijk en stimuleren we hen om het juist in te nemen.
- functie als communicatiemiddel tussen de verschillende zorgverstrekkers: bij een ziekenhuisopname vraagt het ziekenhuispersoneel naar het medicatieschema en dus de medicatie die thuis ingenomen wordt. Bv. is het zeer belangrijk vóór een operatie om te weten of een patiënt bloedverdunners neemt en deze dus tijdelijk dient te stoppen. Voor verpleegkundigen die de medicatie klaarzetten voor hun patiënten, voor de apotheker die individuele medicatievoorbereiding doet, is het schema de leidraad. In rusthuizen is het medicatieschema de basis van een goede en correcte medicatiebedeling.
- opsporen van interacties (geneesmiddelen die elkaars effect versterken, verzwakken, ...): als wij als apotheker zo'n interactie opmerken, dan contacteren we de (huis)arts waarna er in de meeste gevallen een alternatief wordt voorgesteld.
- opsporen van overbodige innamen: geneesmiddelen zijn op de markt onder verschillende merknamen, wat er soms voor zorgt dat de patiënt medicatie dubbel inneemt omdat hij niet weet dat ze hetzelfde zijn... Een eenvoudig voorbeeld: Paracetamol en Dafalgan bevatten hetzelfde actief bestanddeel, het is niet de bedoeling dat beide tegelijk worden ingenomen. In ziekenhuizen werkt men met een beknopte lijst aan geneesmiddelen (d.w.z. bv. geen 2 of 3 =/= merknamen van eenzelfde geneesmiddel maar slechts 1), daardoor kan het geneesmiddel dat je krijgt toegediend anders zijn dan wat je thuis inneemt. Op het medicatieschema proberen wij voor deze geneesmiddelen dan duidelijk te vermelden wat het 'synoniem' is, om dubbele inname en bijgevolg overdosering te vermijden.
Zoals je wellicht al kan raden, is het medicatieschema geen constante. Neen, een goed medicatieschema is er een dat aangepast wordt bij de minste wijziging. Dit is de verantwoordelijkheid van de patiënt, maar ook van de arts en apotheker. Het is van belang dat dergelijke wijzigingen (dosis, geneesmiddel, ...) worden opgemerkt, aangegeven én aangepast om fouten te vermijden!
Kortom, heb jij nog geen medicatieschema? Wacht niet en laat jouw apotheker of arts dit zeker opmaken.
Is er een ziekenhuisopname gepland? Ga naar jouw apotheker en vraag een afdruk van jouw medicatieschema. Dit kost een minimum aan tijd voor een maximum aan informatie!
Severine van Haecke
Apotheker.
aanvullend:
Een effectief medicatieschema is van vitaal belang voor het beheer van acute en chronische aandoeningen en het bevorderen van gezondheid. Van belang is een goed gestructureerd medicatieschema, de uitdagingen waarmee patiënten worden geconfronteerd en hoe innovatieve benaderingen kunnen leiden tot verbeterde therapietrouw en gezondheidsresultaten. Dit hoorden we zeggen door mevr. Serverine van Haecke (apotheker).
Het belang van een medicatieschema:
- Therapietrouw bevorderen: Een goed ontworpen medicatieschema kan de therapietrouw van patiënten vergroten, wat essentieel is voor het behalen van optimale behandelingsresultaten.
- Complexiteit van behandelplannen: Chronische aandoeningen vereisen vaak meerdere medicijnen en behandelingsmodaliteiten. Een gestructureerd schema helpt bij het beheren van complexe behandelplannen.
Uitdagingen voor patiënten:
- Vergeten doseringen: Patiënten worden vaak geconfronteerd met de uitdaging van het vergeten van medicijndoseringen, wat kan leiden tot suboptimale behandelresultaten.
- Het niet goed begrijpen van de voorgeschreven medicatie. Vb. Paracetamol en Daphalgan. Beiden zijn hetzelfde maar hebben een andere naam. Vergissing is dus mogelijk.
- Polyfarmacie: Patiënten met meerdere aandoeningen hebben vaak een uitgebreide lijst van medicijnen, wat de kans op fouten vergroot.
Innovatieve oplossingen voor medicatieschema's
- Digitale medicijnherinneringen: Mobiele apps en herinneringssystemen kunnen patiënten helpen herinneren aan hun medicatietijden, waardoor de therapietrouw toeneemt.
- Geïntegreerde zorgsystemen: Samenwerking tussen zorgverleners, artsen, apothekers en patiënten kan leiden tot een beter gecoördineerd medicatieschema, waardoor de kans op misverstanden wordt verminderd.
Voordelen van een optimaal medicatieschema
- Verbeterde gezondheidsresultaten: Een goed beheerd medicatieschema resulteert in betere gezondheidsresultaten en een verminderd risico op complicaties.
- Kostenbesparing: Het voorkomen van onnodige ziekenhuisopnames en complicaties draagt bij aan kostenbesparing in de gezondheidszorg.
Samenvattend kunnen we zeggen:
Een doeltreffend medicatieschema is cruciaal voor het waarborgen van therapietrouw en het optimaliseren van gezondheidsresultaten. Door innovatieve benaderingen (medicatieschema’s en apps) te omarmen en de samenwerking tussen zorgverleners en patiënten te bevorderen, kunnen we de uitdagingen van medicatiemanagement overwinnen en de algemene gezondheid verbeteren.